Buzuldaki Sondaj Vostok Gölü’ne Vardı

Wostok Station (Thanks to Wikipedia Commons)

Rus biliminsanları Güney Kutbu'nda (Antarktika kıtasında) buz tabakasını 4 kilometre delerek altta gömülü bir göle ulaştıklarını açıkladılar. Saint Petersburg merkezli araştırma enstitüsünden mühendisler, ilk kez bu tip bir tatlı su gölüne sondaj yapmayı başaran ekip olarak tarihe geçti.

Buzulun altındaki Vostok Gölü. Sources: NOAA, Lamont-Doherty Earth Observatory. Marc Kaufman and Alberto Cuadra/The Washington Post.

1990 yıllarında başlayan sondaj çalışmalarında, kıtada, şimdiye kadar 300’e yakın yeraltı gölü bulundu. Üstündeki Rus araştırma üssüne atfen Vostok adı takılan gölün varlığı ilk kez 1970’li yıllarda keşfedilmişti. Buzulaltı göl, 50 kilometre genişliğinde ve 250 kilometre uzunluğunda ve 10.000 kilometrekare genişliğindeki göl Marmara Denizi’nden biraz küçük.
Rus araştırma ekibinin başkanı Valeri Lukin, Vostok gölü ile ilk temasın 6 Şubat 2012 Pazartesi günü gerçekleştiğini ve basınç altındaki göl suyunun sondaj borusunda hızla yükselmeye başladığını söyledi. Rus bilimciye göre borudaki su hemen donduğu için gölün havayla temas edip kirlenmesini önledi.
Gözlemciler, Rus ekibin başarısını Kutuplar’daki en önemli keşiflerden biri olarak tanımlıyor. Sıcaklığın -90 dereceye dek düştüğü bir ortamda çok zor şartlar altında çalışan Rus mühendisler, kilometrelerce kalınlıktaki buz tabakasının dibinde Lüksemburg’un yaklaşık altı katı büyüklüğünde bir gölün yattığını radarlarla tespit etti. Bu derinlikte suyun sıvı halde bulunması, buz tabakasının ağırlığının oluşturduğu ısı, daha derindeki yerkabuğunun sıcaklığı ve üstteki buz tabakasının uyguladığı muazzam büyüklükteki basınca bağlanıyor.
Vostok gölünün tahminen 15 (20!) milyon yıldır dünyanın atmosferiyle temasa geçmediği açıklandı. Gölden alınan numunelerin Güney Kutbu’nun geçmişteki yapısı ve iklimi hakkında kilit önemde ipuçları vermesi bekleniyor. Aynı zamanda, buzların altında gömülü sıvı su kütlesinde ne tip canlı organizmalarla karşılaşılacağı da büyük merak konusu. Örneğin, milyonlarca yıldır hiç değişmemiş canlı mikroorganizma bulmak mümkün.
Milyonlarca yıldır atmosferle temasa geçmeyen göldeki mikroorganizmaların bu zaman zarfında dünyadakinden çok daha farklı bir evrim sürecine uğradığı ve yeni şekiller aldığı tahmin ediliyor. Numuneler üzerindeki araştırma, dünya dışında hayatın nasıl şekillenebileceği konusunda ipuçları verebilir. Şayet Vostok Gölü’nde canlı varlıklar bulunursa, Mars’ta, Jüpiter’in buzla kaplı uydusu Europa’da ya da Satürn’ün yörüngesindeki Titan ve Enceladus uydularında da hayat olduğu varsayımı güç kazanacak.

Kaynak:

http://www.yerbilimleri.com/buzuldaki-sondaj-vostok-golune-vardi/

BBC, Güney Kutbu’nda buz altında saklı göle ulaşıldı, 12 Şubat 2012
BBC, Buzulların esrarının peşinde, 12 Şubat 2012
VOA, Antartika’da 15 Milyon Yıllık Gölde Yaşam İhtimali, 12 Şubat 2012